LỜI NÓI ĐẦU
Khi mở cuốn KINH THÁNH ấn bản 2011, có lẽ câu hỏi đầu tiên của độc
giả là “Có gì mới trong ấn bản này ?” Xin gợi ý câu trả lời qua ba mục :
1) Các sách Kinh Thánh Nhóm Phiên Dịch CÁC GIỜ KINH PHỤNG VỤ
(NPD/CGKPV) đã xuất bản ;
2) Các loại bản dịch và tình trạng các bán gốc Kinh Thánh
3) Kết quá 40 năm dịch thuật và hướng về tương lai.
- Các sách Kinh Thánh NPD/CGKPV đã xuất bản
Trước năm 2011, bản dịch Kinh Thánh (trọn bộ) của NPD/CGKPV đã xuất
bản dưới hai hình thức :
1) KINH THÁNH trọn bộ Cựu Ước và Tân Ước, xuất bản 1998, 1999, 2004, với các chú thích sơ lược ở cuối sách. Nội dung phần chú thích đơn giản này được Nhóm dịch từ chú thích sơ lược của La Bible de Jérusalem loại bỏ túi (Iivre de poche).
2) Lời Chúa cho mọi người (Kinh Thánh Cựu Ước và Tân Ước), xuất bản 2006, 2007, với dẫn nhập và chú thích của hai anh em linh mục Bernard Hurault và Louis Hurault, trong la Bible des peuples, 1998. Hai địch giả này đã để nghị Nhóm đưa vào bán dịch của Nhóm các chú thích để phổ biến cách hiểu Kinh Thánh chú trọng đến yếu tố mục vụ.
Trước khi xuất bản Kinh Thánh trọn bộ với hai loại chú thích khác nhau như
trên, NPD/CGKPV đã xuất bản từng phần của bộ Kinh Thánh, với các chú thích
chỉ tiết (trung bình 1⁄3 trang) và có các tham chiếu bên lề. Bộ Kinh Thánh này đã
được xuất bản từng phần theo thời gian :
1) Tân Ước, 1995.
2) Các sách Ngôn Sứ, 1996.
3) Các sách Giáo Huấn, 1997.
4) Ngũ Thư, 1999.
5) Các sách Lịch Sử, 1999.
Như thế, một cuốn Kinh Thánh trọn bộ của Nhóm với chú thích đầy đủ và
tham chiếu bên lê chưa bao giờ được xuất bản. Để đáp ứng nhu cầu học hỏi,
suy niệm và sống Lời Chúa, việc xuất bản KINH THÁNH ấn bđn 2011 có chú
thích chi tiết và tham chiếu bên lề là việc làm cần thiết và bổ ích. Các chú thích
cho biết ý nghĩa của bản văn, giải nghĩa những từ khó, cho biết các dị bản quan
trọng, lý giải cách dịch và nêu ra những cách hiểu khác nhau của bản văn. Các
tham chiếu bên lề cho biết các ý tưởng song song giữa các sách hay trong cùng một
sách. Việc xuất bản KINH THÁNH ấn bản 2011 là một tin vui, vì từ nay độc giả có
thêm một bản dịch tiếng Việt với các phương tiện giúp hiểu bản văn Kinh Thánh.
- Bản dịch và bản gốc
Yêu cầu của độc giả về chất lượng các bản dịch ngày càng cao. Đây là một dấu
hiệu đáng mừng vì độc giả đã yêu mến và chú tâm đến Lời Chúa. Tuy nhiên, không
bao giờ có một “bản dịch hoàn hảo”. Bởi vì các dịch giả thuộc về một thời đại cụ thể
và sử dụng ngôn ngữ của thời đại mình. Vì thế, các bản dịch vẫn không ngừng được
cập nhật và chỉnh sửa cho phù hợp với tiến triển của ngôn ngữ và đóng góp của
khoa nghiên cứu Kinh Thánh. Đàng khác, mỗi bản dịch có một mục đích riêng,
chẳng hạn : bản dịch cho đại chúng, bản dịch dùng trong Phụng Vụ, bản dịch chú
trọng đến văn chương và hội nhập văn hoá, bản dịch sát từ ngữ bản văn gốc v.v…
Tùy theo mục đích mà cách dịch, cách dùng từ ngữ sẽ khác nhau, cho dù nội dung
mặc khải trong bản văn chỉ là một. Như thế, không thể đòi hỏi “dịch sát bản văn”
trong một bản dịch cho đại chúng. Cũng không thể chê trách “bản dịch sát bản
văn” là câu văn rườm rà, nặng nề, bởi vì mục đích của việc dịch sát bản văn gốc là
cho độc giá biết bản văn gốc đã viết như thế nào.
Hơn nữa, cũng không có một “bản gốc Híp-ri hoàn hảo” hay “bản gốc Hy-lạp
hoàn hảo”. Trong giai đoạn đầu, các bản văn Kinh Thánh Híp-ri và Hy-lạp được
chép tay (từ thế kỷ XVI mới có máy in). Trong lịch sử lưu truyền bản Vẫn, việc
chép tay không tránh khỏi những sai sót vô tình (quên một từ, một hàng) hay
hữu ý (nghĩ là sai nên sửa lại cho đúng). Khoa phê bình văn bản (critique
textuelle) có nhiệm vụ nghiên cứu và phê:bình các dị bản (variantes) để kây
dựng một bản văn Híp-ri, Hy-lạp được xem là gần với bản gốc nhất, Hiện nay
đã có bản gốc Híp-ri và Hy-lạp giá trị, nhưng khoa phê bình văn bản vẫn tiếp
tục công việc nghiên cứu và phê bình các dị bản. Các dịch giả thừa hưởng
những đóng góp của khoa phê bình văn bản ; tủy nhiên, với sự phê bình và
lượng giá riêng, dịch giả vẫn có thể lựa chọn các dị bản khác.
Tóm lại, không có “bản gốc hoàn hảo”, cũng không có “bản dịch hoàn hảo”, mỗi
thời đại kế thừa những nghiên cứu đã có để tiếp tục triển khai thêm. Thiên Chúa
vẫn mặc khải cho nhân loại qua sách Kinh Thánh, nên việc học hỏi Kinh Thánh là
điều không bao giờ kết thúc. Kinh Thánh vẫn nuôi dưỡng và hấp dẫn con người
trên con đường tìm kiếm lẽ sống và ý nghĩa cho cuộc đời. Bản KINH THÁNH ấn
bản 2011 không chủ trương dịch sát bản văn gốc mà chú ý đến ngôn từ và văn
chương tiếng Việt, nhiều lúc buộc phải thêm một vài từ để câu văn nhẹ nhàng và
dễ đọc. Bản dịch này dành cho đại chúng, nên mọi người có thể tham khảo chú
thích và tham chiếu bên lễ để hiểu rõ hơn ý nghĩa thần học của bản văn.
- Kết quả 40 năm dịch thuật và hướng về tương lai
Nhân dịp kỷ niệm 40 năm thành lập NPD/CGKPV (1971 – 2011), cuốn
KINH THÁNH ấn bản 2011 đánh dấu kết thúc một giai đoạn dịch thuật để
bước vào công trình dịch Kinh Thánh theo một hướng khác. Hiện nay, Nhóm
đang thực hiện một bản dịch mới với chủ trương dịch sát bản văn gốc. Bản dịch
sát bản gốc Híp-ri và Hy-lạp sẽ cung cấp cho độc giả một cách nhìn mới và lối
tiếp cận mới bản văn Kinh Thánh, giúp độc giả nhận ra sự phức tạp của bản
văn, đồng thời có dịp thưởng thức những nét hay, nét đẹp, trong cách hành văn
của bản văn gốc. Công trình này cần nhiều năm để hoàn thành.
KINH THÁNH ấn bản 2011 ra mắt bạn đọc vào một thời điểm nhiều ý
nghĩa. Từ Hiến chế Mặc Khải (Dei Verbum) của Công Đồng Va-ti-ca-nô II
(1965) đến Thượng Hội Đồng Giám Mục thế giới lần thứ XII về “Lời Chúa trong
đời sống và sứ mạng của Hội Thánh” (2008), Hội Thánh ngày càng đề cao việc
“đến với” và “sống với” Lời Chúa. Tháng 11 năm 2010, Tông Huấn Lời Chúa
(Verbum Domini) của Đức giáo hoàng Biển Đức XVI đã được công bố và đã được Uỷ
Ban Kinh Thánh trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam dịch và xuất bản
(2011). Trong Tông Huấn, Đức giáo hoàng Biển Đức nhấn mạnh vai trò của Lời
Chúa trong đời sống và sứ mạng của Hội Thánh. Đức giáo hoàng mời gọi tất cả các
thành phần dân Chúa đến với Lời Chúa để được nuôi dưỡng lòng tin và thêm sức
sống. Nhờ đó, người môn đệ hăng say loan báo tin mừng cho thế giới hôm nay:
_ Khi ra mắt độc giả nhằm đánh dấu 40 năm dịch thuật của NPD/CGKPY,
cuốn KINH THÁNH ấn bản 2011 cũng mang theo niềm hy vọng giúp mọi
người yêu mến và đến với Kinh Thánh. Ước mong cuốn KINH THÁNH ấn bản
2011 ¬. vào ưu tư của Hội Thánh trong việc chuyển trao kho tàng mặc
khải ‹ nhân loại qua việc đọc, hiểu và sống Lời Chúa.
Những người khác đang nói gì